تستهاي حاملگي خانگي، وجود يكي از هورمونهاي نشانگر حاملگي به نام "گونادوتروپين جفتي انسان" يا hCG را در ادرار نشان مي دهد. اين هورمون كه توسط سلولهاي جفت توليد مي شود، ابتدا هنگامي كه تخمكِ بارور شده، در رحم جاي مي گيرد (تقريبا شش روز پس از حامله شدن)، در جريان خون شما وارد مي شود. سپس ميزان هورمون hCG در طي هفته هاي بعدي در بدن به سرعت افزايش پيدا كرده و مقدار آن هر دو روز دو برابر مي شود. 14 روز پس از حاملگي (يعني تقريبا همان زماني كه شما انتظار داريد پريود بعدي شروع شود)، برخي از تستهاي حاملگي ممكن است بتوانند اين هورمون را در ادرار شما تشخيص داده و نتيجه مثبت براي حاملگي را اعلام كنند. اما بر خلاف ادعاهاي تهيه كنندگان آنها، اين تستها غالبا آنقدر دقيق نيستند كه بتوانند حاملگي را در اين مرحله تشخيص دهند. در واقع، اگر يك هفته ديگر هم (پس از زماني كه انتظار داشته ايد پريود بعدي آغاز شود) صبر كنيد، مي توانيد اميد داشته باشيد كه نتيجه دقيق تري از اين تستها به دست آوريد.
اگر در اولين روزي كه انتظار پريود شدن را داشته ايد اما پريود نشده ايد از اين تستها استفاده كنيد، نتيجه تا چه حد دقيق خواهد بود؟
اكثر اين تستها ادعا مي كنند كه بيش از 99% دقت دارند، يعني به طور ضمني بيان مي كنند كه شما همين كه زمان پريود بعدي تان فرا رسيد اما پريود نشديد، مي توانيد از اين تستها استفاده كنيد؛ اما تحقيقات نشان داده است كه اين ادعاها چندان هم صحيح نيستند. واقعيت اين است كه ميزان hCG در ادرار در روزهاي پس از لقاح، در افراد مختلف متفاوت است. ممكن است از انواع تست هاي موجود در بازار، يك يا تعداد كمي از آنها به اندازه كافي دقيق باشد كه بتواند در اولين روز از پريود بعدي، سطح هورمون hCG را تشخيص داده و نتيجه مثبت بدهد. در واقع علت اصلي اين است كه حساسيت برخي از اين تستها بقدري نيست كه بتواند به آن مقداري از اين هورمون كه در ادرار خانمهاي حامله در اولين روز از پريود بعدي شان وجود دارد، واكنش نشان دهد. اكثر اين تستها در روز اول از موعد پريود بعدي، تنها قادرند 16% از حاملگي ها را تشخيص دهند؛ هر چند يك هفته بعد از موعد پريود بعدي، اكثر اين تستها مي توانند نتيجه مثبت حاملگي را ارائه دهند.
پس چگونه اين تستها مي توانند ادعاي دقت در همان روزهاي اول باردار شدن را داشته باشند؟
در واقع آنها چنين ادعايي ندارند. آنها صرفا ادعا مي كنند كه در مجموع "بيش از 99% دقت دارند"، سپس به طور جداگانه مي گويند كه مي توانيد در اولين روز از موعد پريود بعدي، از اين تستها استفاده كنيد. در صورتي كه تهيه كنندگان يك تست بخواهند از برچسب "دقت بيش از 99%" بر روي تست حاملگي خانگي خود استفاده كنند بايد نشان دهند كه نتيجه اين تست در آزمايشگاه، مشابه با نتيجه ساير تستهاي موجود يا حتي بهتر از آنها است. از آنجا كه تستهاي موجود دقيق تر از تستهاي قديمي هستند، تعجبي ندارد كه بتوانند به اين ادعاهاي خود جامه عمل بپوشانند؛ اما توجه داشته باشيد كه اين تستها ممكن است نتوانند حاملگي را در اولين روز از موعد پريود بعدي تشخيص دهند در حاليكه با گذشت زمان اين امكان وجود دارد.
چگونه مي توانم تشخيص دهم كه كدام تستها بهتر و دقيق تر هستند؟
به سادگي نمي توان به اين سوال پاسخ داد. هر روزه محصولات جديدي به بازار مي آيند و تستهاي فعلي نيز پيشرفته تر مي شوند.
به همراه برخي از اين تستها، اطلاعاتي نيز در مورد ميزان "حساسيت" و "دقت" تست ارائه شده است. ميزان حساسيت تست بدين صورت ارائه مي شود: حداقل ميزان غلظت hCG (بر حسب ميلي واحد در يك ميلي ليتر از ادرار) كه تست قادر به تشخيص دادن آن است. به عنوان مثال، تست حاملگي كه ادعا مي كند مي تواند ميزان 20 mIU/ml از hCG را تشخيص دهد، بايد دقيق تر از تستي باشد كه مي گويد مي تواند ميزان 50 mIU/ml را تشخيص دهد. متأسفانه بايد گفت كه نمي توان به اين اطلاعات چندان اعتماد كرد، زيرا انواع مختلفي از hCG وجود دارد و اين اعداد لزوما بيانگر توانايي تشخيص نوعي از hCG نيست كه در اوائل بارداري در ادرار ديده مي شود.
چگونه مي توانم از تست حاملگي خانگي استفاده كنم؟
ابتدا تاريخ انقضاء محصول را نگاه كنيد، خصوصا اگر مدتي از خريد آن گذشته است، تا مطمئن شويد كه هنوز مي توانيد از آن استفاده كنيد. اگر محصول را در محل مرطوب يا گرم مانند حمام نگهداري كرده باشيد، ممكن است فاسد شده و ديگر امكان استفاده از آن وجود نداشته باشد؛ پس بهتر است آن را دور بيندازيد و يك تست جديد بخريد. هنگامي كه مي خواهيد از تست استفاده كنيد، دستورالعمل نحوه استفاده از آن را به دقت مطالعه كنيد، زيرا نحوه استفاده از محصولات مختلف ممكن است متفاوت باشد. در اكثر اين قبيل از تستها بايد نمونه ادرار خود را در يك ظرف بريزيد و سپس نوار كاغذي مخصوص را در آن فرو كنيد. ممكن است در برخي ديگر با استفاده از قطره چكاني كه در كنار محصول به شما داده شده است، چند قطره از آن را در سوراخي كه روي دستگاه تعبيه شده است، بريزيد. در برخي ديگر از تستها مي توانيد مستقيما روي كاغذ مخصوص ادرار كنيد. در بعضي هم مي توانيد از هر كدام از دو روش كه مايل هستيد استفاده كنيد.
همچنين نحوه نمايش نتيجه نيز در اين تستها متفاوت است: برخي از آنها نوارهاي باريك صورتي يا آبي رنگ را بر روي كاغذ تست نمايش مي دهند، اما برخي ديگر ممكن است علامت مثبت يا منفي را بر روي يك پنجره نمايش دهند. در اكثر اين تستها، يك نشانگر كنترل نيز وجود دارد كه نشان مي دهد آيا نتيجه تست معتبر است يا نه. اگر اين نشانگر تغيير رنگ ندهد بيانگر آن است كه نتيجه تست معتبر نيست. شايد به علت فاسد شدن يا دلايلي از اين قبيل باشد و ممكن است نتيجه بارداري به دست آمده از آن واقعا اشتباه باشد. در صورتي كه چنين اتفاقي افتاد، مي توانيد با فروشنده كالا تماس گرفته و بخواهيد كه يك تست جديد برايتان بفرستند، هر چند ممكن است رسيدن اين تست جديد مدتي طول بكشد و شما نتوانيد به سرعت از آن استفاده كنيد. اكثر تستها عنوان مي كنند كه نتيجه تست ظرف 5 دقيقه مشخص مي شود، هرچند كه ممكن است براي گرفتن نتيجه مثبت مجبور باشيد تا 10 دقيقه نيز صبر كنيد.
آيا ممكن است نتيجه تست منفي باشد، اما باردار باشيد (يعني نتيجه منفي كاذب به دست بيايد)؟
در صورتي كه نتيجه تست منفي باشد و در صورتي كه هنوز پريود نشده ايد، چند روز يا يك هفته ديگر صبر كرده و مجددا از تست استفاده كنيد. شايد تخمك گذاري ديرتر از زماني كه تصور مي كرده ايد انجام شده باشد و در نتيجه هنوز براي انجام تست حاملگي بسيار زود باشد. براي به دست آوردن بهترين نتيجه بايد از اولين ادرار خود در صبح استفاده كنيد، زيرا ادرار در آن زمان بيشترين غلظت را دارد.
توجه داشته باشيد كه نتيجه منفي لزوما به معناي حامله نبودن نيست. در صورتي كه در موعد مقرر پريود نشديد، ممكن است حامله شده باشيد؛ پس بهتر است از مصرف دارو و ساير كارهايي كه در دوران حاملگي خطرناك است خودداري كنيد. در صورتي كه تا يك هفته بعد پريود نشديد و نتيجه تست هم هنوز منفي بود، بهتر است به ملاقات پزشك خود برويد تا علت اين امر مشخص شود.
آيا ممكن است نتيجه تست مثبت باشد، اما باردار نباشيد (يعني نتيجه مثبت كاذب به دست بيايد)؟
بله؛ نتيجه مثبت كاذب هم ممكن است مشاهده شود و اين يعني نتيجه تست مثبت باشد، اما شما حامله نباشيد. در صورتي كه شما نتيجه مثبت زودهنگام از تست بگيريد و كمي بعد هم پريود شويد، ممكن است دچار عارضه "حاملگي شيميايي" شده باشيد. اين بدان معناست كه يك تخمك بارور شده به رحم منتقل شده و سپس به اندازه اي رشد كرده است كه هورمون hCG توليد كند؛ اما پس از آن، رشد تخمك بنا به دلايلي متوقف شده است. اين اتفاق براي 20 تا 50 درصد از تخمكهاي بارورشده مي افتد، كه دليل آن ممكن است غيرطبيعي يا ناسالم بودن تخمك يا عدم توانايي آن براي رشد و تبديل شدن به جنين، باشد. در اين حالت، شما دوباره پريود خواهيد شد، هرچند اين دوره پريود ممكن است كمي ديرتر شروع شده و خونريزي شما نيز بيشتر از حد معمول باشد. در گذشته كه تستهاي حاملگي به اندازه امروز دقيق نبودند، اين حاملگيهاي شيميايي هيچ وقت تشخيص داده نمي شدند. به همين دليل، برخي از متخصصان بر اين باورند كه بهتر است تا يك هفته پس از موعد مقرر پريود بعدي خود نيز صبر كنيد و سپس تست حاملگي را انجام دهيد تا نتيجه دقيق تري به دست بياوريد.
توجه داشته باشيد كه در "بارداري خارج رحمي" (يعني زماني كه تخمك بارور شده در جايي غير از ديواره رحم قرار گرفته باشد)، ممكن است نتيجه مثبت يا منفي از تستهاي حاملگي به دست بيايد. در صورتي كه درد در ناحيه شكم يا خونريزي غيرطبيعي مشاهده كرده ايد (صرف نظر از نتيجه تست حاملگي)، با پزشك خود تماس بگيريد.
تستهاي حاملگي خانگي با تستهايي كه در مطب پزشكان يا ماماها انجام مي شود، چه تفاوتي دارند؟
در برخي از كلينيكها، دقيقا از همان تستهاي خانگي استفاده مي شود. پزشكان و ماماها، زماني كه مي خواهند مقدار دقيق hCG در خون شما يا تغييرات مقدار آن در طول زمان را بدانند، مثلا زماني كه به سقط جنين مشكوك باشند، از آزمايش خون بارداري استفاده مي كنند. در اين آزمايش تنها به يك جواب مثبت يا منفي اكتفا نمي شود و مقدار دقيق نوعي از hCG بنام "بتا" در خون اندازه گيري مي شود.
تست حاملگي خانگي را از كجا مي توانم خريداري كنم؟
شما مي توانيد اين تستها را از اكثر داروخانه ها تهيه نماييد، و براي خريداري آنها به نسخه پزشك نياز نخواهيد داشت. اما دقت كنيد كه در برخي بسته ها ممكن است بيشتر از يك تست وجود داشته باشد كه اگر آنها را بخريد، معامله بهتري انجام داده ايد!
نظرات شما عزیزان: